Het Bouwdepot

Gelijke kansen voor jongeren in een kwetsbare positie

Volgens schattingen van het CBS zijn er in Nederland ruim twaalfduizend dak- en thuisloze jongeren (tussen 18 en 30 jaar oud). Die groep is sinds 2009 verdriedubbeld. Jongeren in een kwetsbare positie van 18 tot 21 jaar, die er om welke reden dan ook alleen voor staan en niet werken of studeren, ontvangen de jongerennorm van 255 euro bijstand per maand. De overheid gaat er namelijk van uit dat ouders financieel bijspringen door de onderhoudsplicht voor hun kinderen tot 21 jaar. Daarmee bouwen deze jongeren maandelijks een schuld op van gemiddeld 666 euro, zo berekende het Nibud. Een schuld die ze vaak niet meer kunnen wegwerken – naast de andere problemen die velen al hebben – en waardoor ‘een leven lang in de bijstand’ dichterbij komt dan een zelfstandige toekomst.

Het Bouwdepot traject is vooral gericht op het bouwen aan (zelf)vertrouwen en zelfregie. Daartoe stellen de jongeren een eigen bouwplan op. Ze bepalen zelf waar ze hun budget aan willen uitgeven. Sparen voor een computer, voor het eerst in jaren je verjaardag vieren, sparen of een hobby oppakken om zo je netwerk uit te breiden. Financiële fouten zorgen niet voor financiële problemen, maar worden financiële lessen. Om met geld om te leren gaan, maak je ook soms een financiële misser. Zonder budget heb je geen ruimte om fouten te maken, en dus ook niet om jezelf te herpakken en te leren.

Het centrale uitgangspunt van het Bouwdepot is jongeren in kwetsbare positie een stabiele basis te geven van waaruit ze kunnen bouwen aan een betere toekomst. Het bouwbudget van 1050 euro per maand, een jaar lang, geeft de jongeren financiële rust en ruimte om aan persoonlijke doelen te werken. Zoals het aflossen van schulden, werken aan herstel en het creëren van een stabiele woonsituatie. Jongeren komen hierdoor zelf weer aan het stuur in plaats van slachtoffer te zijn van het systeem. In de eerste pilots deden in totaal 10 jongeren uit Den Haag, Rotterdam en Eindhoven mee. De eerste resultaten uit het Bouwdepot zijn bemoedigend. De jongeren ervaren financiële rust en ruimte om stappen te maken naar de toekomst. De jongeren gingen van overleven naar leven.

Video in samenwerking met Sophia Twigt. Muziek door Sounds by Thomas.

Tijdens de eerste pilot van het Bouwdepot maakten we een maandelijkse podcast waarin vijf jongeren uit de pilot hun ervaringen delen met ruim 350 ambtenaren, bestuurders, zorgprofessionals en journalisten. Hieronder vind je aflevering 2 waarin je de jongeren leert kennen. In aflevering 9 hoor je waar ze staan na een jaar Bouwdepot. Beluister alle afleveringen op www.hetbouwdepot.nl of in je favoriete podcast-app.

Door inzet van een ontwerpersaanpak is het vastgelopen gesprek rondom inkomen van dak en thuisloze jongeren losgewrikt. Waar voorheen vooral beleidsadviezen werden geschreven, is er nu in korte tijd een zelfstandig project/prototype opgezet en uitgevoerd. Een aanpak die enerzijds aansluit motivatie van de jongeren zelf en anderzijds een nieuwe manier van handelen daadwerkelijk voorstelbaar maakt. Door op rebelse wijze buiten het systeem om en met inzet van vrij fondsengeld aan de slag te gaan werd het mogelijk om in een korte tijd het werkveld te activeren en gemeenten te enthousiasmeren.

De eerste pilot ging in 2020 van start en is halverwege het jaar uitgebreid met een tweede pilot, in opdracht van het Ministerie van VWS. Inmiddels lopen er meerdere pilots bij verschillende gemeenten en ontvingen al ruim 60 jongeren een Bouwdepot. Er wordt samengewerkt met lokale zorg- en hulporganisaties, die een selectie van jongeren maken en hen begeleiden. Voor Stichting Zwerfjongeren Nederland is het Bouwdepot een effectief lobby instrument. Met succes is het ophogen van de jongerennorm naar € 1050 geagendeerd bij het Rijk, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en in diverse gemeenten. Daarnaast is er een alternatieve leerroute voor de groep jongeren binnen de Participatiewet geagendeerd.

Het onderzoeksrapport van onderzoeksbureau DRIFT prijst de aanpak van het bouwdepot vanwege de duurzame systematische aanpak helpt in het verder ontwikkelen van Het Bouwdepot. Inmiddels is er door samenwerking met Stichting DOEN een stichting opgericht waarbij de aanpak verduurzaamt wordt.